Regularna wymiana oleju w aucie to jedna z tych czynności, które większość kierowców traktuje jak oczywistość. Jednak jak często rzeczywiście powinniśmy to robić? Odpowiedź na to pytanie nie jest jednoznaczna, ponieważ zależy od wielu czynników, takich jak typ oleju, styl jazdy, specyfika danego silnika czy nawet warunki pogodowe, w jakich poruszamy się na co dzień. Warto jednak wiedzieć, że zaniedbanie tej prostej czynności może skutkować poważnymi problemami z silnikiem, których naprawa może pochłonąć sporo pieniędzy. Dlatego postanowiłem przybliżyć ten temat i pokazać, jak zadbać o swoje auto, by służyło nam bezproblemowo przez lata.
Dlaczego wymiana oleju jest tak ważne?
Wymiana oleju w aucie pełni kluczową rolę w utrzymaniu silnika w dobrej kondycji. Olej silnikowy ma za zadanie smarować, chłodzić i oczyszczać elementy pracujące wewnątrz jednostki napędowej. Dzięki temu silnik może działać płynnie, a jego zużycie jest minimalizowane.
Głównym zadaniem oleju jest zmniejszenie tarcia między ruchomymi częściami. Wyobraź sobie, że elementy metalowe poruszają się w wysokiej temperaturze i przy ogromnych prędkościach. Bez odpowiedniego smarowania mogłoby to doprowadzić do ich szybkiego zużycia czy nawet uszkodzenia. Olej tworzy cienką warstwę ochronną, która zapobiega bezpośredniemu kontaktowi metalowych powierzchni, dzięki czemu zmniejsza się ich zużycie i wzrasta efektywność działania całego układu.
Oprócz smarowania, olej pełni również funkcję chłodzącą. Odbiera nadmiar ciepła powstającego podczas pracy silnika i odprowadza je do miski olejowej, gdzie temperatura jest niższa. Dodatkowo, olej silnikowy oczyszcza wnętrze silnika z mikroskopijnych opiłków metalu, sadzy i innych zanieczyszczeń, które powstają w wyniku spalania paliwa. Te zanieczyszczenia są zatrzymywane w filtrze oleju, który również należy regularnie wymieniać, aby zachować skuteczność oczyszczania.
Jeżeli nie zadbamy o regularną wymianę oleju, ryzykujemy poważnymi uszkodzeniami silnika, które mogą objawić się nadmiernym zużyciem paliwa, spadkiem mocy, a w najgorszym przypadku – zatarciem silnika.
Jaka jest różnica między olejami silnikowymi?
Na rynku znajdziemy trzy główne rodzaje olejów silnikowych: mineralne, półsyntetyczne i syntetyczne. Każdy z nich ma swoje unikalne właściwości i zastosowania. Znajomość różnic między nimi to klucz do wyboru najlepszego rozwiązania dla naszego auta.
- Olej mineralny – Najbardziej podstawowy typ, polecany głównie do starszych silników o prostszej konstrukcji. Jest mniej odporny na ekstremalne warunki i wymaga częstszej wymiany. Jednak jest stosunkowo tani, co jest jego główną zaletą.
- Olej półsyntetyczny – To kompromis między olejem mineralnym a syntetycznym. Zapewnia lepszą ochronę i dłuższą żywotność silnika, ale wciąż jest dostępny w przystępnej cenie. Stosuje się go głównie w autach o średnich wymaganiach technicznych, gdzie liczy się dobra jakość i rozsądna cena.
- Olej syntetyczny – Najbardziej zaawansowany rodzaj oleju, dedykowany do nowoczesnych silników o wysokich osiągach. Ma najlepsze właściwości smarne, wytrzymuje ekstremalne temperatury i długo zachowuje swoje właściwości. Moim zdaniem, jeśli ktoś planuje dłuższe trasy lub intensywne użytkowanie auta, warto zainwestować w olej syntetyczny, nawet jeśli jego cena jest nieco wyższa.
Oznaczenia olejów silnikowych
Na każdym opakowaniu oleju silnikowego znajdziemy specjalne oznaczenia, które mogą wydawać się skomplikowane, ale po bliższym przyjrzeniu się okazują się całkiem logiczne. Najważniejsze z nich to klasy lepkości według SAE oraz klasy jakości według API i ACEA.
Klasy lepkości według SAE
System oznaczeń SAE (Society of Automotive Engineers) określa lepkość oleju w różnych temperaturach. Przykładowo, olej oznaczony jako 5W-30:
- „5W” – wskazuje na płynność oleju w niskich temperaturach (zimowy wskaźnik). Im niższa liczba, tym lepsza płynność oleju w niskich temperaturach.
- „30” – określa lepkość w wysokich temperaturach (typowo silnikowych). Im wyższa liczba, tym lepsza ochrona w wysokich temperaturach.
Dobrze dobrany olej według klasy SAE to gwarancja odpowiedniego smarowania w różnych warunkach pracy silnika. Przykładowo, oleje 0W-40 lub 5W-40 są powszechnie zalecane do nowoczesnych silników o wysokiej wydajności.
Klasy jakości według API i ACEA
API (American Petroleum Institute) oraz ACEA (Association des Constructeurs Européens d’Automobiles) klasyfikują oleje według jakości i przeznaczenia.
- API – Wyróżnia się dwie litery: „S” dla silników benzynowych i „C” dla silników diesla. Na przykład, API SN jest zalecany do nowoczesnych silników benzynowych, natomiast API CJ-4 do silników wysokoprężnych.
- ACEA – System bardziej szczegółowy, stosowany głównie w Europie. Przykładowo, ACEA A3/B4 jest dedykowane silnikom benzynowym i diesla o wysokich osiągach, a ACEA C3 wskazuje na oleje o niskiej zawartości popiołów siarczanowych, fosforu i siarki, co jest istotne dla samochodów z filtrami cząstek stałych (DPF).
Wybór odpowiedniego oleju powinien zawsze uwzględniać zarówno specyfikację podaną przez producenta pojazdu, jak i warunki użytkowania auta. Moim zdaniem, nie warto oszczędzać na jakości oleju, bo może to później oznaczać konieczność kosztownej naprawy.
Po czym poznać, że trzeba wymienić olej w aucie?
Czasem nie trzeba czekać na zalecany przez producenta przebieg, aby wymienić olej. Istnieją oznaki, które mogą świadczyć o konieczności jego wymiany wcześniej.
- Kolor oleju – Świeży olej jest zwykle bursztynowy i klarowny. Kiedy staje się czarny i gęsty, oznacza to, że jest mocno zanieczyszczony.
- Niski poziom oleju – Regularne sprawdzanie poziomu oleju bagnetem jest podstawą. Jeżeli poziom oleju spada zbyt szybko, to sygnał, że należy go uzupełnić lub wymienić.
- Głośniejsza praca silnika – Jeśli silnik zaczyna wydawać bardziej metaliczne dźwięki, może to wskazywać na niewystarczające smarowanie.
- Kontrolka na desce rozdzielczej – Nowoczesne samochody same informują nas o konieczności wymiany oleju.
Regularne kontrolowanie oleju to klucz do bezawaryjnej pracy silnika. Warto o tym pamiętać, zwłaszcza gdy auto jest intensywnie użytkowane. Moim zdaniem, jeśli chcesz uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek na drodze, powinieneś robić to przynajmniej raz na miesiąc.
Czy należy wymieniać olej co roku przy małym przebiegu?
Wielu kierowców, którzy używają swoich aut sporadycznie, zastanawia się, nie tylko jak często wymieniać olej w aucie, ale czy robić to co roku, nawet jeśli nie przejechali rekomendowanego przebiegu. Odpowiedź brzmi: tak, warto to robić. Olej z czasem traci swoje właściwości nawet wtedy, gdy silnik nie pracuje regularnie. Może dojść do jego utlenienia się czy zanieczyszczenia wilgocią, co negatywnie wpływa na jakość smarowania.
Osobiście uważam, że lepiej wymienić olej na czas niż później martwić się o większe koszty naprawy. Nawet przy małym przebiegu, raz w roku to dobry nawyk. Lepiej zapobiegać niż naprawiać.